Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, gerçekten gerçekleneşeli bir düzen bileğildir. Hukuk, topluluk zarfında insanoğluın cidden elbette davrandıklarını bileğil, elbette davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak derunin vardır. Türe kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene katmak, içtimai ömürın gerçekleşmesini kurmak gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin zıtsına onaylama edilmesi ve uyulması müstelzim, kategorik esaslı kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabil, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle topluluk zarfında insanoğluın iktisat ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her hin mümkündür. “İşte haklar, in davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir sistem, bir bütündür.” İnsan-in, in-tabiat ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru derunin evrensel ilkelerle güvence şeşna tuzakınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi derunin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biryoğun rey ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, sınıf çıkarları, topluluk sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak tamlayan konseptlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini kurmak için konulan ve kamu gücüyle desteklenen kaide, doğru ve kanunların bütünüdür. Daha yaygın bir tanımıyla haklar, adalete yönelmiş içtimai yaşlakin düzenidir. Hukuk Söz Manaı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden gelir ve doğru kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Zenciçda “doğru” kelimesinin çoğkebir “ilenme’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na bakarak haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, hukuk medlulında da kullanılır. Yöntem Manaı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu derunin hala doyurucu bir tanım strüktürlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok onaylama edilen tanımı ise: “Mukannen bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mevki zoruna (müeyyide) demetlanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi zarfında omurga olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri mevzu kayran kısmına Özel Hukuk, eşhas ile mevki yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Kamu Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku kamu hukukunun temellıca zir dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku vesair toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik mevki tarafından güvenceye tuzakınmış ve cebri yapmış oldurımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun mesabe hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde bir nitelikteki bilcümle durumlarda uygulanması esenlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk kayranında yapmış oldurım kamu gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek derunin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde adına getirilir. Maddi ve tinsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken tinsel yapmış oldurımlar bu durumları karışmak derunin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve mangır cezaları; kanunuesasi hukukunda siyasetten men, kısım kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve gümrüksüzçılık cezaları kabil başka haklar dallarında başka yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilişkin çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız gerekirse; şuuri bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek yahut siyasal konseptleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan haklar, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş içtimai bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu adına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun içtimai ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve emniyet zarfında bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Uygulamalı Yarar (Toplumsal İhtiyaçların Mukabillanması) Hukukun kılgı amacını, içtimai gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile topluluk zarfında canlı insanoğluın, birbirleri ile rekzetmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, psikolojik bir varlık olarak insanın strüktürsından kaynaklanan ihtiyaçlarını zıtlamaya çtuzakışır. Hukuk bu fonksiyonu ile veladet, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir haklar düzeni ömürın omurga gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın doğal strüktürsına ve bundan gelecek mevrut gereksinimlerine tatminkâr tutulmak zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, ekonomik gerçeklere bile bağlıdır; ekonomik ihtiyaçlara uymalı ve onları zıtlamalıdır. 3. Türe Hukuk bu fonksiyonu ile belli başlı bir kodifikasyon şeşna aldığı içtimai gereksinimlerı, özü salt bir muadelet düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak doğruluk kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kesik tanımıyla türe, “bir muadelet düşüncesi”dir. “Türe, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) tutulmak üzere iki başka anlamda kullanılır. Türe esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet medlulında şahsi bir özelliği deyimler. Kişi her hin haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni tesviye etmek yolunda sabah akşam ve bileğdavranışmez bir çaba gösterir. İşte bu iktisat ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile ilişkin oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe peritonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği bağ biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar kayranında hukuki mesabe olarak kavlükarar konusu olan türe bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk derunindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini derunaziz kurallar bilcümleü olarak haklar, bu bileğerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve yönetmek yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylelikle, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün haklar sistemine ve sistemlerine hükümran kâin, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Hukuk bir topluluk düzenini derunerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; ister mevcut düzeni vikaye etmek, gerekse onu bileğdavranıştirmeyi meşrulaştırmak derunin her hin adalete temelvurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta zıtmıza oturmuş haklar düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim haklar medlulında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, mevcut haklar düzenlerinin namına tatminkâr olup olmadığı açısından bir mesabe ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Tekrar bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile müspet ve menfi zıtlıklı ilişkilerde kâin bu üç fonksiyon denge zarfında olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Normal olarak bütün haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem içtimai yaşlakin uyacak, hem bile bu içtimai ömürın amerikan barış zarfında sürebilmesi derunin bir düzen görünümünü esenlamaya çtuzakışacaktır.